W świecie biznesu i polityki nie słabnie zapotrzebowanie na tłumaczenia ustne, jednak ich rodzaj należy dostosować do charakteru spotkania. Inne tłumaczenie sprawdzi się na międzynarodowej konferencji, a całkiem odmienne podczas przemówienia polityka. Jakie zatem wyróżniamy rodzaje tłumaczeń ustnych?
Przekłady konferencyjne są jedną z najpopularniejszych form tłumaczeń ustnych. Tłumaczenia ustne odbywające się w środowisku konferencyjnym dzielą się na dwa różne rodzaje rynku. Pierwszym z nich jest rynek instytucyjny, który dotyczy międzynarodowych instytucji. Na konferencjach, w których uczestnicy mówią wieloma językami, preferowane są translacje kilku języków na język ojczysty osoby tłumaczącej przemówienia. Inaczej wygląda to w przypadku rynku prywatnego, gdzie zazwyczaj organizowane są spotkania dwujęzyczne.
Tłumaczenia symultaniczne zwane są też równoczesnymi, ponieważ polegają na tym, że zarówno prelegent, jak i tłumacz mówią w tym samym momencie. Translator, którego zadaniem jest takie tłumaczenie, nie ma kontaktu z osobą przemawiającą, gdyż znajduje się w dźwiękoszczelnej kabinie, z której jedynie widzi mówcę. Tłumacz wypowiedź prelegenta słyszy w słuchawkach i przekłada ją na język odbiorców, mówiąc do mikrofonu. Tłumaczenia symultaniczne wykorzystywane są również do przetłumaczenia wypowiedzi w języku migowym.
Każdy tłumacz zajmujący się tłumaczeniami symultanicznymi stoi przed dużym wyzwaniem, albowiem w jednym momencie musi usłyszeć komunikat, zrozumieć go, przetłumaczyć go w myślach, a następnie odtworzyć jego treść w języku odbiorców. Taka osoba powinna więc charakteryzować się, poza doskonałą znajomością języka, dużą odpornością na stres, podzielnością uwagi, dobrą dykcją, koncentracją, a także świetną pamięcią.
Należy również podkreślić, że ze względu na specyfikę tej pracy tłumaczenia symultaniczne są dla tłumacza niezwykle męczące, dlatego też przy tego typu zleceniach tłumacze najczęściej pracują we dwoje, zmieniając się średnio co pół godziny.
Translacje szeptane są formą tłumaczenia symultanicznego, jednak w tym przypadku zbędny jest specjalistyczny sprzęt, taki jak słuchawki i mikrofon. Polegają na tym, że tłumacz znajduje się blisko grupy słuchaczy, a wypowiadany przez prelegenta komunikat przekazuje ściszonym głosem. Ten rodzaj przekładu zazwyczaj stosowany jest wtedy, gdy tylko niewielka część uczestników spotkania nie mówi w języku, którym posługuje się mówca.
Zwane są również tłumaczeniami następczymi, ponieważ do tłumaczenia dochodzi po skończeniu całej wypowiedzi (lub jej dużej części). W tłumaczeniu konsekutywnym tłumacz stoi blisko prelegenta, słucha wypowiadanych przez niego słów, z których sporządza notatki. Zadaniem translatora jest wybór najistotniejszych informacji i przekazanie meritum sprawy, dlatego oczekuje się, że wypowiedź tłumacza będzie krótsza niż mówcy. Ten rodzaj tłumaczeń wykorzystuje się podczas spotkań biznesowych, konferencji prasowych, a także niedługich wystąpień, takich jak przemówienia polityków.
O tym rodzaju tłumaczeń mówi się też, że jest to przekład „zdanie po zdaniu”. I faktycznie polega to na tym, że mówca wypowiada jedno, dwa zdania, po czym daje czas tłumaczowi na przełożenie ich na język docelowy. Prelegent jest zmuszony do robienia dłuższych przerw w wypowiedzi, by charakter komunikatu został w pełni oddany przez tłumacza, który nie ma możliwości sporządzenia notatek. Specyfika tej formy tłumaczenia sprawia, że jest ono wykorzystywane wszędzie tam, gdzie wymagany jest wysoki poziom szczegółowości, a więc podczas rozpraw sądowych czy w trakcie policyjnych przesłuchań.
Przekład a vista wygląda następująco: translator otrzymuje tekst pisany, po czym bez wcześniejszego przygotowania musi go przełożyć na język docelowy. Jest to niezwykle trudny rodzaj tłumaczenia, gdyż autor przekładu musi się zmierzyć z różną charakterystyką tekstu pisanego i wypowiedzi mówionej. Fakt, że nie może się wcześniej zapoznać z tekstem, sprawia, że nie zna jego kontekstu. Należy również podkreślić, że translacja tylko wtedy będzie płynna, gdy tłumacz obejmie wzrokiem całe zdanie i dopiero potem je przetłumaczy. Przekłady a vista stosuje się najczęściej u notariusza, w urzędzie i sądzie.
Tłumaczenia ustne zawsze powinny być dobrane do charakteru spotkania. Wybierając tłumacza, który podejmie się wykonania danego przekładu, należy kierować się jego doświadczeniem. Tylko biegły tłumacz poradzi sobie ze stresem, a przede wszystkim w pełni odda kontekst wypowiedzi prelegenta.