Tłumaczenie symultaniczne to jeden z rodzajów tłumaczenia ustnego, czyli przekładu wypowiedzi z jednego języka na drugi na bieżąco. Jest to forma tłumaczenia stosowana przede wszystkim w międzynarodowych rozmowach, konferencjach i spotkaniach. Zamawia się je zwykle w biurze tłumaczeń, które zatrudnia doświadczonych tłumaczy specjalizujących się we właściwych dziedzinach i językach. Tłumacz symultaniczny musi być wysoce wykwalifikowanym specjalistą językowym, świadomym specyfiki kulturowej poszczególnych języków, a także odpornym na stres, który jest nieodłącznym elementem tej pracy.
Podczas tłumaczenia symultanicznego komunikaty w języku źródłowym są na bieżąco odbierane przez tłumacza za pomocą słuchawek i natychmiast przekładane na język docelowy. Dzięki temu uczestnicy spotkania nie muszą czekać na zakończenie wypowiedzi w języku obcym, co znacznie usprawnia wymianę informacji i umożliwia prowadzenie dyskusji. Tłumaczenie ustne, szczególnie symultaniczne, obarczone jest dużym ryzykiem, gdyż dane są zwykle tylko jedne szanse na poprawne oddanie sensu wypowiedzi.
Właśnie dlatego ważne jest, aby tłumacz posługiwał się swoim językiem docelowym na najwyższym poziomie oraz wykazywał odpowiednią elastyczność umysłową podczas przenoszenia kontekstu i sensu wypowiedzi z jednego języka na drugi.
Oprócz odporności na stres musi wykazywać się także dużym doświadczeniem oraz szeroką wiedzą ogólną, która umożliwi mu właściwe oddanie wymaganej interpretacji.
Zrozumienie tematu, formatu i celów spotkania, na którym będzie prowadzone tłumaczenie symultaniczne, jest kluczowe dla sukcesu. Przed rozpoczęciem pracy tłumacz powinien dobrze zrozumieć temat spotkania, zdobywając informacje zarówno z dostarczonych materiałów, jak i z własnych badań. Wiedza na temat uczestników i ich roli w spotkaniu również jest niezbędna, podobnie jak zrozumienie celu tłumaczenia – czy ma ono służyć przekazaniu surowych informacji, czy może ma zachować subtelności i niuanse przekazu oryginalnego.
Kluczowym elementem przygotowania do sesji tłumaczenia symultanicznego jest praca z dostępnymi materiałami. Tłumacz powinien dokładnie przeanalizować wszystkie dostarczone mu materiały, takie jak prezentacje, przemówienia czy notatki. Dodatkowo warto poszerzać swoją wiedzę na dany temat poprzez samodzielne badania. Tworzenie własnej bazy danych lub glosariusza może być nieocenione podczas rzeczywistego tłumaczenia, szczególnie w przypadku skomplikowanych lub specjalistycznych tematów.
Przygotowanie do tłumaczenia symultanicznego wymaga nie tylko technicznej biegłości w języku, ale także głębokiego zrozumienia kultury, z której pochodzi przekaz, oraz kultury, do której jest on kierowany. To oznacza naukę specyficznych zwrotów, języka branżowego, a także zrozumienie kontekstu kulturowego. Ważne jest także przygotowanie się do różnic w tonie i stylu, które mogą wpływać na odbiór przekazu.
Tłumaczenie symultaniczne jest wyjątkowo wymagające zarówno pod względem mentalnym, jak i technicznym. Wymaga to nie tylko ćwiczenia pamięci i koncentracji, ale także pracy nad technikami relaksacyjnymi, które pomogą radzić sobie ze stresem związanym z tłumaczeniem na żywo. Opanowanie sprzętu i technologii wykorzystywanej podczas tłumaczenia symultanicznego jest równie ważne i powinno być elementem procesu przygotowania.
Podczas sesji tłumaczenia symultanicznego tłumacz musi być gotowy na bieżące dostosowywanie się do zmieniających się okoliczności. To może obejmować szybkie dostosowanie tłumaczenia do zmian w toku spotkania, analizę feedbacku od odbiorców i ciągłe doskonalenie umiejętności. Tłumacz musi dbać o równowagę między jakością tłumaczenia a szybkością jego dostarczania, co jest wyzwaniem, które wymaga praktyki i doświadczenia.
Po sesji tłumaczenia symultanicznego tłumacz powinien przeprowadzić analizę i ocenę wykonanej pracy. To obejmuje przegląd tłumaczenia, refleksję nad stronami mocnymi i słabymi, a także planowanie ścieżki rozwoju i kolejnych kroków. Każda sesja tłumaczenia symultanicznego jest okazją do nauki i doskonalenia umiejętności, a odpowiednio przeprowadzona refleksja i analiza mogą przyczynić się do stałego rozwoju i udoskonalenia jako tłumacza.
Tłumaczenie konsekutywne i symultaniczne to dwie różne formy pracy tłumacza, które mają swoje indywidualne cechy i zastosowania. Tłumaczenie konsekutywne polega na tłumaczeniu wypowiedzi mówcy zaraz po tym, jak się skończy, czyli tłumaczenie następuje konsekutywnie, jeden element po drugim. Praca tłumacza w przypadku tłumaczenia konsekutywnego jest bardziej opóźniona, ponieważ musi on poczekać, aż mówca zakończy swoją wypowiedź, aby móc przetłumaczyć ją na inny język. W przeciwnym przypadku jest to tłumaczenie symultaniczne, które wiąże się z tym, że tłumacz pracuje niemal równocześnie z mówcą.
Tłumaczenie symultaniczne zwykle odbywa się w dźwiękoszczelnej kabinie, w której tłumacz słucha mówcy za pomocą słuchawek, a następnie tłumaczy jego wypowiedź na bieżąco do mikrofonu, który przesyła tłumaczenie do słuchawek uczestników konferencji czy wydarzenia. W tego typu tłumaczeniu kluczową rolę odgrywa refleks tłumacza, który musi na bieżąco interpretować i przekazywać informacje.
Czym różnią się te dwa rodzaje tłumaczeń? Tłumaczenia konsekutywne są bardziej odpowiednie na spotkaniach, gdzie wymagane jest dłuższe omawianie tematów, przeto wymaga ono szczegółowego przedyskutowania treści, podczas gdy tłumaczenia symultaniczne są bardziej odpowiednie podczas dużych konferencji, gdy wymaga się szybkiego i sprawnego przekazu informacji. Warto także wspomnieć o tłumaczeniach szeptanych, które są specjalnym rodzajem tłumaczeń symultanicznych. Tłumacz siedzi obok swojego klienta i szeptem tłumaczy na bieżąco wypowiedź mówcy, nie używając kabiny ani mikrofonu.
Tłumacz symultaniczny to profesjonalista, który pełni bardzo istotną rolę w obszarze komunikacji międzynarodowej, szczególnie w przypadku robocizn konferencyjnych. Tłumaczenie symultaniczne, czyli tłumaczenie ustne wykonywane „na żywo”, odbywa się zazwyczaj w czasie, gdy prelegent (czyli osoba wygłaszająca przemówienie) mówi do mikrofonu, a tłumacz słucha, tłumaczy i równocześnie wygłasza tłumaczenie. Jest to jednocześnie jeden z najtrudniejszych typów tłumaczenia, gdyż wymaga nie tylko doskonałej znajomości języka i tematów prezentacji, ale także zdolności do podzielności uwagi oraz szybkiego przyswajania i przekazywania informacji.
Ze względu na wysokie wymagania oraz istotne znaczenie swojej pracy tłumacze symultaniczni należą do najbardziej cenionych i najlepiej opłacanych tłumaczy w branży. Wpływ na zarobki tłumacza symultanicznego mają takie czynniki, jak język, w którym się specjalizuje, doświadczenie, renoma czy zapotrzebowanie na jego usługi. W zależności od danych czynników zarobki tłumaczy symultanicznych mogą się różnić, choć przeważnie oscylują w granicach kilkuset złotych za godzinę pracy na konferencyjnym stanowisku. Przykładowo tłumacze specjalizujący się w języku angielskim mogą zarabiać około 300 zł za godzinę tłumaczenia, a ci, którzy pracują z rzadkimi lub egzotycznymi językami, mogą cieszyć się stawkami nawet dwukrotnie wyższymi.